26 Mart 2012 Pazartesi

kucuk insanlar

hayat cok boktan. ergen isyani gibi duruyor di mi, dursun. umrumda degil. hepimiz kucuk insanlar olup ciktik. sacma sapan seyleri dert edinip duruyoruz, sacmasapan seylerden mutlu oluyoruz. yanibasimizdakine faydasi dokunmayan tuhaf kucuk yaratiklariz. istisnalar mi, vardir muhakkak. "ben"i kapsamayan istisnalar. 

bugun eve donerken ayakkabi boyacisi bi cocuk gordum, saat gece 11'e gelirken. az biraz onumde yuruyordu, yasi 10 -11 ya var ya yok, soguktan yanaklari ve burnu kizarmis, utangac hareketlerle. hizli yuruyordu, yururken cocugu gozumden kacirmamaya calistim. mc donalds'a girdi, kisa bir sure sonra cikti ve hizlica yoluna devam etti. pesinden gittim, cocugu mc donalds'a goturecektim, buyuk ihtimalle karni acikmisti, parasi yetmedigi icin cikmisti, belki de oyle degildi. ama ihtimallerden biri buydu. cocugu rencide etmeden, utandirmadan bunu nasil soyleyecektim. donup dolasip, takilip kaldigim yer hep ayniydi. karsidakini utandirmadan, belki de kendim de utanmadan. nasil? cocuk yurudu, arkasindan ben yurudum. nasil soyleyecegimi dusunerek. cocuk internet kafeye girdi, ben bekledim. cocuk cikti, yanibasimdan gecti, ben bir sey soyleyemedim. 

20 Mart 2012 Salı

Robert Fisk: Bu katliamın bahanesi cinnet olamaz

Robert Fisk’in Cumartesi gunu (17 Mart 2012) The Independent’daki kosesindeki “Madness is not the reason for this massacre” yazisinin Turkce cevirisi. (Kisa surede cevirmeye calistigim ve Turkce klavyem olmadigi icin affola..)


“Delirmis” asker hikayeleri canima tak dedirtiyor artik. Elbette bu tahmin edilebilirdi. Bu hafta Kandahar yakinlarinda 9’u cocuk 16 sivili katleden 38 yasindaki astsubay olaydan cok kisa bir sure sonra savunma uzmanlari ve beyin takimi kızlar, erkekler tarafindan “delirmis” ilan edildi. Afgan, özellikle de Taliban olsaydi, degil sadece kötü, ayni zamanda ahlaksız, akilsiz terörist ilan edilecekken,  simdi sadece cildiran bir adam olarak tanimlaniyor.


Bu, Irak’in Haditha kasabasindaki zivanadan cikan katil Amerikali askerleri tanimlarken yapilan sacmaligin aynisi. Hebron’da 25 Filistinliyi ölduren israil askeri Baruch Goldstein hakkinda da ayni kelimeler kullanildi- (Kandahar yakinlarinda birden “deliren” astsubaydan sadece saatler önce burada dikkat cekmistim)


Gazeteciler “anlasildigi kadariyla delirmis”, “muhtemelen delirmis“ diye acikladilar; “sinirleri bozulmus olma ihtimali olan bir asker” (The Guardian), “yaramaz/haydut Amerikan askeri” (Financial Times), “heyheyleri gelen” (the New York times), “hic kusku yok ki bir anlik delirme aninda” (le Figaro). Gercekten mi? Bunlara inanmamizi mi bekliyorsunuz? Bizim astsubay hakikaten tam anlamiyla delirmis olsaydi, Amerikali arkadaslarindan 16’sini öldürürdü. Arkadaslarini katledip, sonra bedenlerini atese verirdi. Fakat hayir, o Amerikalilari oldurmedi, Afganlari öldurmeyi tercih etti. Yani bilinçli bir tercih söz konusu. Oyleyse neden Afganlari öldurdu? Dun ögreniyoruz ki, arkadaslarindan birinin bacaginin koptugunu gormus. Bu mudur?


Kandahar’daki korkunc katliami aciklamaya calisanlar tarafindan Afgan olayi ilginc bicimde lobotomize edildi (kaldirildi) -sansurlendi. Birden Kur’an yakma olayini hatirladilar - Bagram’daki Amerikan birlikleri acik havada Kur’anlari atese vermislerdi, ve bu da ikisi Amerikan olmak uzere 6 NATO askerinin ölumuyle sonuclanmisti. Unutmamis olsalardi sasardim, bu son cinayetlerin her birinden sonra olan. Dikkate şayan ve baya onemli aciklama Afganistan’daki Amerikan ordusunun basindaki general John Allen’den tam olarak 22 gun once gelmisti. Gercekte bu o kadar alisilmadik bir aciklamaydi ki, daha sonrasi icin kaynak olarak kullanmak icin evrak dosyama koymuştum.


Allen, adamlarina “Persembe gunku ayaklanmalarda oldurulen 2 Amerikan askerinin ölumleri icin intikam zamani degil” diyor. Bir Afgan askeri 2 Amerikaliyi öldurdukten sonra misilleme yapmayi isteyebileceklerini ama ne olursa olsun direnmeleri gerektigini söyluyor. Allen “Bu kayıbın anlamini arastirirken bu gibi anlar olabilir; duygularinizin ofkeyle yonetildigi, ve misilleme yapma tutkusuyla doldugunuz anlar olacaktir, fakat simdi intikam zamani degil,simdi ruhlarinizin icine dogru bakmalisiniz, misyonuzu, disiplininizi ve kim oldugunuzu hatirlayarak” diye devam ediyor.


Simdi bu, Afganistan’daki ABD komutanindan gelen alisilmadik/olaganustu bir rica. En ust kademedeki general, sozde iyi disiplinli, elit, profesyonel ordusuna Afganlar’dan “intikam almak” icin degil, onlarin korunmalarina, beslenmelerine, egitimlerine, vb. yardim etmeleri gerektigini ve cinayet islememelerini söylemek zorundaydi. Vietnam’da generaller bu tarz seyler soylebilirdi biliyorum. Fakat Afganistan’da? Bu hale mi geldi? Korkarim ki evet. Cunku – ne kadar genellemelerden hoslanmasam da- oldukca fazla sayida bunlarla karsilastim ve genel olarak söyleyebilirim ki rutbelerde ne olduguna dair gayet iyi fikirleri var. ve Allen’in askerlerin Kur’an yakmalarini takip eden cinayetlerle hiddetlendiklerini, ve intikam almaya karar verebileceklerine dair subaylari tarafindan uyarildigi konusunda kuskuluyum. Boylece O, umutsuzca -manidar oldugu kadar sok edici aciklamasiyla- gecen pazarki katliami onlemek amaciyla davranmisti.


Bu cinayetleri bize anlatmak zorunda kaldiklarinda, “uzmanlar” tarafindan belleklerden tamamen silinmisti. General Allen’in soyledigi bu sozler hakkinda tek bir referans bile yoktu, cunku bu, bizim astsubayi “delirmis” olmaktan cikaracak, ve cinayetlerine olasi bir gerekce verecekti. Her zaman oldugu gibi, gazeteciler “katil asker” yerine “deli bir adam” yaratmak icin askerle yataga girdiler. Zavalli ahbaplar. Dellenmis. Ne yaptigini bilmiyor. Afganistan’dan bu hizda kacirildigina sasmamali.


Hepimiz kendi kucuk katliamlarimiza sahibiz.  My Lai katliami vardi, bizim kucuk My Lai’miz, İskoc kiyisinda Batang Kali adinda malezya köyunde acimasiz komunist direniscilerle bir catismaya oluyor ve 1948’de 24 silahsiz lastik iscisi ölduruluyor. Elbette biri de cikip diyebilir ki, Cezayir’deki Fransizlar Afganistan’daki Amerikalilardan daha da kötuydu, 6 ayda “ortadan kaybolan” 2000 Cezayirli.. Fakat bu, biz Saddam Huseyin’den daha iyiyiz demeye benziyor. Dogru, fakat ahlak icin nasil bir referanstir bu? Ve mesele budur; disiplin, ahlak, cesaret. Cesaret intikam icin öldurmek degil. Fakat kazanmayi niyetlendigin bir savasi kaybediyorsan- tabii ki Afganistan’i kastediyorum- umitlenmek icin cok fazla. General Allen zamanini bosa harciyor görünüyor.

yazinin orjinali icin:

15 Mart 2012 Perşembe

Ah Muhsin Unlu'den..

resulullahla benim aramdaki farklar
resulullah süper bir insandı, ben o kadar değilim.
resulullah yolda ebu bekir’i görse ‘es selamu aleyküm ya sıddık’ derdi,
ben yolda ebu bekir’i görsem tanımam.
resulullah asla yalan söylemezdi; ben annem ölürken hiç ağlamadım.
ben annem ölürken çok ağladım çünkü annem
gırtlağından hırıltılar çıkarırken nasıl terliyordu, görmeliydiniz.

resulullah azrail’i yolda görse tanırdı;
ben azrail’i annemin yanında görseydim ona bir çift lafım olurdu,
derdim ki şimdi yani af edersin ama o sıktığın annemin gırtlağı.

resulullah olsa ona bunları söylesem o bana gülümserdi;
o bana gülümserdi ben ona derdim ki, anam babam yoluna feda olsun ey allah’ın resulü;
fakat şu koca melek, annemin gırtlağını sıkıyor, bir şeyler yapamaz mıyız?

resulullah orada olsaydı annemin elini tutardı derdi ki ‘kızım ha gayret!’;
ben orada olsaydım annemin elini tutardım ve derdim ki ‘anneciğim ölmesen…’

ben oradaydım annemin elini tuttum ve dedim ki ‘anneciğim seni ben…’;
annem döndü bana bir baktı o bakışı görmeliydiniz.

resulullah o bakışı görseydi merhametten ağlardı;
ben o bakışı gördüm haşyetten bayılacaktım ama annem elimden tuttu.

ne tuhaf, anneler ölürken bile çocuklarının
anneler ölürken bile çocuklarının ellerini bırakmıyor ne tuhaf…

resulullah çok şanslı bir insan
annesi öldüğünde o küçücüktü;
benim annem öldüğünde ben küçücük değildim,
zaten şanslı birisi de değilimdir, filmlerim iş yapmaz.

annem daha yeni öldü fazla uzaklaşmış olamaz!

olamaz dedim annem son nefesini alıp da vermeyince
verse de ben alsam onu, içim ferahlasa, siz de görseniz
resulullah tutsa annemin elinden birlikte geçseler çölü
nasıl olsa resulullah da ölü annem de ölü.?