20 Aralık 2011 Salı

aklından bir sayı tut


insanın 3 hakkı vardır der annemarie schimmel "sayıların gizemi/the mystery of numbers" adlı kitabında ve özetle şöyle der: 


ilk gerçek sayı olarak görülebilir 3 ve geometrik bir şekli oluşturan ilk sayıdır: 3 noktadan, duyularımızla algılanabilecek ilk düzlemsel şekil olan ucgen geçer. 


felsefe ve psikolojide, 3 sınıflandırma sayısı olarak kullanılır. zaman, mekan ve nedensellik birliktedir. platon'dan beri ideal; iyi, doğru ve güzelin bileşkesi olarak ele alınmıştır. 


mükemmellik ve bütünlük sayısı olarak 3, eski yunan ve roma'da kurban ayinlerinde de rol oynamıştır. özel günlerde tanrılara 3 hayvan sunulurdu. 


üçlülük, islamın mutlak tek tanrıcılığında bile kendisine yol bulabilmiştir. islam (teslim olmak) ve imanın (inanç) kuranik bölünmesi ihsanın (iyilik etme) eklenmesiyle artmış ve böylece dinin üç parçalı niteliği netleşmiştir. yasal kategoriler de üçün katları biçimindedir: haram (yasaklanmış olan), helal (yapılması caiz) ve musebbih (şüpheli). 


16. yüzyıl fransız düşünürü du partes'in sepmaine şiirinde de 3 şöyle betimlenir: 


"teklerin en eskisi, tanrı'ya yakışan sayı 
cennetin en sevgili sayısı, ki merkezdedir 
her iki uçtan da eşit uzaklıktadır, 
başı, ortası ve sonu olan ilktir.."

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder